پشه ها شب ها کجا میخوابند ! هر آنچه که در مورد پشه باید بدانید

آیا می دانید پشه ها روز ها کجا زندگی می کنند؟! پشه ها به هنگام روز کجا می روند و چه می کنند؟ در هر ساعت از روزدر جایی از این دنیا، پشه ای در حال نیش زدن یک نفر است. پشه ها آنقدر گوناگون هستند و عادت هایشان آن قدر متفاوت است که به سادگی نمی توان آن ها را دسته بندی کرد یا قانونی برای رفتارشان نوشت.بعضی پشه ها، به ویژه آن هایی که در جنگل ها زندگی می کنند، روزگرد هستند.با این همه بیشتر پشه های آمریکای شمالی شب ها فعالیت می کنند و به دو گروه شب گرد و شفق گرد(گروهی که در ساعت های اولیه بامداد یا غروب فعالیت می کنند) تقسیم می شوند. بیشتر پشه ها تمام جنب و جوش خود را در مدت کوتاهی از روز یا شب، معمولا یک یا دو ساعت متمرکز می کنند.آن ها اگر شبگرد باشند، معمولا در همین زمان، هم غذایشان را می خورند و هم جفت گیری و تخم ریزی می کنند. پشه های ماده شبگرد یا شفق گرد، در حال تبدیل و تغییر لیپید های خون به تخم هایشان باشند و چه فقط منتظر فرا رسیدن زمان مکیدن خون و تهیه انرژی، معمولا در یک جا می مانند و به دور دست ها کوچ نمی کنند. گرچه ممکن است پشه یک یا دوبار برای یافتن شهد و خوراک، به پرواز در آیند اما بین دو نوبتی که خون می مکند، معمولا یک هفته و گاهی بیش از آن فاصله است. اگر شرایط آب و هوایی ثابت بماند، پشه ها دوست ندارند الگو های استراحت روزانه خود را تغیر بدهند.با این همه دکتر چارلز شیفر مدیر آزمایش گاه تحقیق و کنترل پشه در دانشگاه برکلی کالیفرنیا معتقد است تغییر الگو های فعالیتی پشه ها به عوامل بسیاری از جمله عوامل زیر بستگی دارد: 1.نور(بیش تر پشه های شبگرد یا شفق گرد، خوششان نمی آید که در نور مستقیم خورشید پرواز کنند. بر عکس آن ها، بعضی پشه های شبگرد،در صورت تاریک بودن خانه طی روز هم فعالیت می کنند.) 2.رطوبت (بیشتر پشه ها، هنگام پایین بودن رطوبت هوا، تمایل چندانی به فعالیت از خودشان نشان نمی دهند.) 3. دما (پشه ها در هوای گرم هم تمایلی به پرواز نشان نمی دهند) 4.باد.(پشه ها نسبت به باد حساس هستند و در صورتی که سرعت باد بیشت از 16 کیلومتر در ساعت باشد، معمولا پرواز نمی کنند.) پشه های شبگرد در مدت روز کجا پنهان می شوند؟ بسیاری از آن ها هرگز از محل تولد خود دور نمی شوند. خیلی از آن ها توی علف ها و سبزی ها پنهان می شوند. بقیه هم روی درخت ها استراحت می کنند. رنگ بدن آن ها نیز به استتار و مخفی ماندن آن ها از دید دشمنانشان کمک می کند. پشه ی معروف آنوفل در آمریکای شمالی، اغلب دنبال پناهگاه می گردد. برای این پشه خانه ها و انبار ها بهترین پناهگاه است.پشه های شبگرد یا شفق گرد،بسیار مایلند که تا رسیدن روشنایی کافی، روی دیوار خانه ها استراحت کنند. پشه هایی که بیرون از خانه ها زندگی و فعالیت می کنند و نیز بیشتر توی غار ها و روی درخت ها استراحت می کنند. از دکتر شیفر که همه ی این اطلاعات را به ما داده بود پرسیدیم پشه ها در بیست و دو ساعت دگر شبانه روز که فعالیتی ندارند، استراحت می کنند یا می خوابند؟ دکتر شیفر گفت که هیچ کس به درستی نمی داند و همواره بر روی این موضوع تحقیق می شود. شه‌ها جزو خـانـواده حشـرات دوبــال به نام كوليسيده CULICIDAE مي‌باشند. آنوفل ها، كولكس(پشه معمولي) و آئدس ها از دسته هاي مهم پشه‌ها هستند. بيش از 2800 گونه پشه در سراسر جهان وجود دارد. سرعت بال زدن پشه‌ها 500 تا 600 بار در ثانيه مي‌باشد. وزن يك پشه 2 تا 2.5 ميلي گرم است. سرعت پرواز پشه‌ها 1.6 تا 2.4 كيلومتر در ساعت است. بدن پشه‌ها از سه قسمت سر، سينه و شكم تشكيل يافته است. پشه‌ها 6 پاي بند بند دارند و يك خرطوم(نيش). پشه ماده معمولا بزرگتر از پشه نر مي‌باشد. خرطوم پشه ماده طويل تر بوده و مناسب مكيدن خون است. شاخك هاي پشه نر پر پشت و پر مو بوده اما شاخك هاي پشه ماده نخ مانند و داراي چند موي اندك است. طول عمر پشه نر در حدود يك هفته و پشه ماده 7 تا 100 روز مي‌باشد. پشه‌ها جانوراني خونسرد مي‌باشند بنابراين پشه‌هاي ماده قادرند در فصول سرد سال به خواب زمستاني فرو روند. حتي تا 6 ماه. شكارچيان طبيعي پشه‌ها شامل خفاشها، پرندگان، عنكبوت ها، سخت پوستان از جمله خرچنگها، ماهيها و سنجاقك ها ميباشند. پشه‌هاي نر و ماده براي تامين انرژي پرواز از شهد گلها و گياهان تغذيه ميكنند. پشه‌هاي نر هيچگاه از خون تغذيه نميكنند و نيش نمي زنند. پشه‌هاي ماده به خون نياز دارند اما نه براي تامين انرژي. پشه‌هاي ماده براي توليد و نمو تخم هاي خود نياز به پروتئين موجود در خون دارد. همه گونه هاي پشه انسان را نمي گزند، برخي از پشه‌هاي ماده، پستانداران، برخي پرندگان، برخي اسب ها، برخي لاك پشتها و يا حتي قورباغه ها را به انسان ترجيح ميدهند. خرطوم و نيش پشه ماده از دو كانال مجزا تشكيل يافته، يك مجراي بزاقي و ك مجرا براي مكيدن خون. علت اينكه نيش پشه درد ندارد اين است كه نيش پشه بسيار دندانه دار بوده و با سوزن آمپول كه سطحي هموار دارد متفاوت است. دندانه دار بودن نيش پشه سبب ميگردد تا تعداد نقاط تماس آن با پوست بدن به حداقل رسيده و اعصاب حسي كمتري تحريك گردند. پشه ماده هنگام مكيدن خون از طريق بزاق خود يك ماده ضد انعقاد كننده خون ترشح مي كند تا خون حين مكيدن لخته نگردد. پروتئين بزاق پشه موجب تحريك سيستم ايمني بدن ميگردد. خارش، تورم و قرمزي محل گزش به همين خاطر پديد مي آيد. پشه ماده در هر بار گزش 5 ميكرو ليتر خون مي مكد(يك ميكرو ليتر معادل يك ميليونم ليتر است). پشه ماده در هر بار گزش بيش از 2 برابر وزن خود خون مي مكد. چنانچه گيرنده هاي شكم پشه ماده غير فعال گردند، پشه آنقدر خون مي مكد تا عملا منفجر شود. پشه ماده از طريق حسگرهاي بويايي، حس بينايي و گيرنده هاي گرمايي هدف خود را شناسايي ميكند. گيرنده هاي گرمايي پشه پرتوهاي مادون قرمز ساطع شده از اجسام گرم را حس ميكنند. در حدود 100 تركيب فرار از بازدم و 400 تركيب شيميايي از پوست انسان متصاعد ميشود كه پشه‌ها قادر به شناسايي آنها هستند. مهمترين اين مواد دي اكسيد كربن بازدم و اسيد لاكتيك عرق ميباشند. بنابراين پس از فعاليت بدني كه توليد اين مواد افزايش مي يابند شناسايي شما براي پشه‌ها آسانتر ميگردد. مصرف غذاهاي غني از پتاسيم(مثل موز) و نمك نيز توليد اسيد لاكتيك را افزايش ميدهد. اسيد اوريك، فنول و آمونياك نيز در رده هاي بعدي قرار دارند. هنگامي كه شما از حركت باز مي ايستيد(هنگام خواب) غلظت دي اكسيد كربن در اطراف شما افزايش مي يابد و پشه‌ها آسانتر شما را رديابي خواهند كرد. رطوبت، رنگ و تحرك در شما نيز در جلب پشه‌ها تاثير گذار است. پشه‌ها به رنگ آبي علاقه مند ميباشند. پوشيدن لباسهاي تيره و مشكي با جذب بيشتر نور و انرژي گرمايي، پشه‌ها را بيشتر به سوي شما جلب ميكند، برعكس لباسهاي روشن. هنگامي كه شما حركت ميكنيد پشه‌ها مطمئن مي گردند شما زنده هستيد بنابراين جذب شما ميشوند. هر قدر كه لباس تن شما با پس زمينه شما كنتراست بيشتري داشته باشد شناسايي شما توسط پشه‌ها آسانتر است. برخي شامپوها، صابونهاي معطر، عطر و اودكلن بوي طبيعي بدن شما را پوشانده و برخي آن را تشديد ميكند(مثل رايحه ميوه‌اي و عطر گلها). پشه ماده قادر است از فاصله 30 متري بوي شما را حس كند. پشه‌ها تنها از فاصله 10 متري قادرند شما را ببينند اما باز هم نميتوانند ميان شما و يك بشكه 220 ليتري و يا يك كنده درخت تمايز قائل شوند. از فاصله 3 متري گيرنده هاي بسيار حساس گرمايي كه روي شاخك ها واقع هستند دست بكار ميشوند تا خون را در سطح پوست شناسايي كنند. هنگامي كه رطوبت محيط بالا باشد دامنه عملكرد اين گيرنده ها تا 3 برابر حد معمول افزايش مي يابد. ريسك گزيدگي توسط پشه در مردان بيشتر از زنان، در بزرگسالان بيشتر از خردسالان و در افراد چاق و تنومند بيشتر از افراد لاغر مي‌باشد(البته اگر تنها عامل دي اكسيد كربن را به حساب آوريم). افرادي كه گروه خوني شان O است بيشتر گزيده ميشوند. فعاليت پشه‌ها در دماي 26 درجه سانتي گراد به حداكثر خود رسيده و پشه‌ها در دماي پايين تر از 10 درجه سانتي گراد غير فعال ميگردند. پشه‌ها در آب و هوا و مناطق گرمسير در تمام طول سال فعال ميباشند. همچنين جمعيت پشه‌ها در طول مناطق ساحلي بيش از نقاط ديگر است. سالانه 3-2 ميليون نفر در سراسر جهان توسط گزش پشه‌ها جان خود را از دست ميدهند. پشه‌ها ناقلين بيماريهاي مالاريا (توسط پشه آنوفل)، تب زرد، تب هموراژيك دنگ، ورم مغزي (آنسفاليت) وتب نيل غربي ميباشند. ويروس HIV عامل بيماري ايدز نميتواند توسط پشه‌ها انتقال يابد. چرا كه اين ويروس در بدن پشه‌ها مانند غذا هضم ميگردد. همچنين ويروس HIV در گزش پشه به مقداري نيست كه قادر باشد HIV را سرايت دهد. براي انتقال ويروس HIV از يك فرد آلوده به يك فرد سالم به 10 ميليون پشه ماده نياز است كه همزمان فرد آلوده را نيش زده و متعاقب آن فرد سالم را نيش بزنند. تمام پشه‌ها به آب نياز دارند تا چرخه زندگي آنها تكميل گردد. چرخه زندگي پشه‌ها داراي دگرديسي كامل بوده و شامل چهار مرحله: تخم ، لارو، شفيره و پشه بالغ مي‌باشد. اين چرخه ظرف 20 تا30 روز كامل ميگردد. پشه‌هاي ماده درهر بار تخم گذاري 100 تا 400 تخم مي گذارند.و يك پشه ماده قادر است پيش از آنكه بميرد 1000 تا 3000 تخم بگذارد. پشه ماده در چند مرحله تخمريزي فقط يكبار با پشه نر جفت گيري ميكند. يعني پس اينكه يك بار تخم گذاري كرد ديگر نياز ندارد با پشه نر جفت گيري كند و تنها به يك وعده خون ديگر نياز دارد تا مجددا تخم گذاري كند. پشه ماده هر 3 روز در ميان ميتواند تخمريزي كند. تخمهاي پشه ماده ابتدا سفيد رنگ بوده اما پس از 24 ساعت رنگشان به قهوه اي تيره و سياه متمايل ميگردد. پشه ماده تخم خود را معمولا روي سطح آب راكد ميگذارد. اما ممكن است روي گل و لاي و يا هر چيزي كه در مسير آب باشد تخمريزي كند. اندازه هر تخم 0.5 ميلي متر است. تخم ها 3-2 روز طول ميكشد تا به لارو تبديل گردند. لارو پشه از طريق يك مجراي ريز كه به سطح آب مي آيد تنفس ميكند. لاروها از جلبكها، ميكروارگانيزمها و ذرات ارگانيك موجود در آب تغذيه ميكنند. در برخي از گونه هاي پشه، لاروها از يكديگر نيز تغذيه ميكنند. لاروها قادرند آب آلوده راكاملا فيلتر و تصفيه كنند. لاروها چهار مرتبه پوست اندازي ميكنند تا به شفيره تبديل گردند. لاروها يك تا دو سانتي متر طول دارند. لاروها پس از گذشت يك تا دو هفته به شفيره تبديل ميشوند. شفيره پشه تغذيه ندارد اما تحرك داشته و توسط دو مجراي شاخ مانند بنام سيفون تنفس ميكند. لارو و شفيره پشه كاملا آبزي هستند اما پشه بالغ در خشكي زندگي ميكند. شفيره پس از 3 روز به پشه كامل مبدل ميشود. پشه بالغ پس از خارج شدن از پيله صبر ميكند تا بدن وبالهايش كاملا خشك گردد تا بتواند پرواز كند. پشه‌هاي ماده و نر پس از 5-3 روز جفت گيري ميكنند. پشه نر پس از جفت گيري مدت زيادي زنده نمي ماند. پشه‌ها در طي روز در محل هاي خنك، تاريك، مرطوب و محفوظ به استراحت مي پردازند. به ويژه در ميان پوشش گياهي. و در عصر و غروب آفتاب براي تغذيه خارج ميشوند. هر مكان و يا شيئي كه آب را در خود نگه دارد و باعث تجمع آب گردد، محل مناسبي براي تخمريزي پشه‌هاست. محل هاي تخمريزي پشه‌ها ميتواند: جوي آب، گلدانها، زير گلدانيها، حفره درختان، سيني زير كولر، جعبه كارتن، كف شور و چاهك ها، فلاش تانك توالت، سيفون گلويي زير دستشويي، قوطي كنسرو، بشكه، حوضچه، استخر، گودالها، باتلاق ها، آب انبارها، تايرهاي مستعمل، ناودان ها و غيره باشد. روشهاي كنترل پشه‌ها: 1- حذف و يا كاهش محل هاي توليد مثل و تخمريزي. 2- استفاده از شكارچيان طبيعي پشه‌ها. 3- نابود كردن پشه‌ها در مرحله لارو و يا بلوغ. براي نابود ساختن لارو پشه‌ها ميتوان از حشره كشهاي ويژه استفاده كرد.ريختن روغن در محل تخمريزي روي سطح آب لاروها را مي‌كشد چراكه ديگر لاروها قادر به تنفس نمي باشند.استفاده از ماهي ها در حوضچه ها نيز بسيار موثر است. ساير اقدامات: 1- آب گلدانها را يك روز در ميان عوض كنيد. اجازه ندهيد در زير گلدانيها آب جمع شود. 2- هر شيئي كه بيرون از منزل شما قابليت نگه داشتن آب را داراست، جمع آوري كنيد مثل: كارتن ها، بطريها، جعبه، قوطي كنسرو، تايرهاي مستعمل و غيره. نشتي هاي شيرهاي آب را شناسايي كرده وآن ها را تعمير كنيد. ظرف غذاي حيوانات خانگي را نيز هر روز عوض كنيد. 3- گودالهاي زمين و حفره هاي درختان را با خاك و يا ملات پر كنيد. 4- شيروانيها را وارسي كنيد و از مسدود نبودن آنها اطمينان حاصل كنيد. 5- هر جايي كه آب جمع ميشود و راكد ميماند را حذف و يا تميز كنيد. 6- روي قايق، سطل، بشكه ها، مخازن آب، تشتها را كاملا بپوشانيد و يا آنها را وارونه قرار دهيد. 7- آب استخر را يا كاملا تخليه كنيد و يا آب آن را با استفاده از كلر و تصفيه كننده ها كاملا تميز نگه داريد . 8- حوضچه ها را از ماهي پر كنيد تا لارو پشه‌ها را بخورند. 9- نصب توري بر روي پنجره ها و درها بسيار موثر است. 10- از پوشيدن لباسهاي تيره و آبي رنگ خودداري كنيد. 11- هنگام خروج از منزل پيراهن آستين بلند و شلوار بلند بپوشيد. 12- درون چاهك وكف شور ها روغن بريزيد. 13- كاشتن گلهاي هميشه بهار وشمعداني در باغچه خانه در دور كردن پشه‌ها موثر است. 14- چمن ها را كوتاه نگه داشته و علف هاي هرز را بچينيد. بوته ها و شاخ وبرگ هاي اضافي گياهان اطراف منزلتان را هرس كنيد. 15- ماليدن مخلوط روغن زيتون و وانيل ويا روغن اوكاليپتوس و يا نعناع به عنوان يك دفع كننده طبيعي پشه‌ها عمل خواهد كرد. نكته:نسيم ملايم باعث ميشود پشه‌ها نتوانند رد دي اكسيد كربن بازدم شما را بگيرند بنابراين روشن كردن كولر ويا پنكه احتمال گزش پشه‌ها را بسيار كاهش ميدهد.